ENDODONTİK tedavi, diğer bir adıyla kanal tedavisidir. Bazı sebeplerden iltihaplanan veya enfekte olan pulpa dokusunun, çıkartılıp kanal boşluğunun temizlenerek şekillendirilip doku dostu maddelerle doldurulmasına denir.
Bu yapılan işlemin tamamına endodontik (kanal) tedavi denir.
Bu işlemler yapılmadan önce dişin anatomisini tam olarak görebilmek için röntgen çekilmesi gerekmektedir.
Endodonti Nedir?
Endodonti Latince bir terimdir.
Endo (iç) ve donti (diş) kelimelerinden türetilmiştir. Bu işlem endodontist olarak adlandırılan, uzmanlar tarafından yapılmaktadır.
En yalın haliyle, dişlerin tam ortasındaki dişi besleyen ve dişin canlı kalmasını sağlayan bir damar ve sinir yapısını çevreleyen, dokuların hastalığında kullanılan tanı ve tedavi yöntemidir.Bu dokulara pulpa adı verilir.
Pulpa dokusu, zarar gördüğünde yada enfekte olduğunda dişi ağızda tutmak amacıyla yapılan işleme ise endodonti denir.
Endodonti Tedavisi Ne İşe Yarar?
Bu tedavi yöntemi, dişin çekilmesini önleyerek tedavi edilmesini amaçlar.
Endodontik tedavinin temel amaçları şunlardır;
- İltihap ve Enfeksiyon Giderme: Diş çürüğü yada tramva sonucu diş pulpa bölgesinde oluşan iltihap ve enfeksiyonu gidermeyi amaçlar.
- Ağrı ve Rahatsızlığı Azaltma: Enfekte olan pulpa genellikle şiddetli bir ağrıya neden olur. Endodonti tedavisi, bu ağrıyı azaltmak ve hastaları rahatlamayı amaçlar.
- Dişi Koruma: Endodonti dişi çekmeden korumayı amaçlar.
- Fonksiyon ve Görünüm Sürdürülmesi: Bu tedavi, dişin çekilmesi durumunda ortaya çıkabilecek estetik kayıpları önlemeyi amaçlar.
Endodonti tedavisinin, kanal tedavisi olarak adlandırılmasının nedeni dişin iç kısmındaki kanalların doldurulmasını içermesidir.
Endodonti ( Kanal ) Tedavisi Ne Zaman Gereklidir?
Bu tedavi yöntemi genellikle dişin pulpasına zarar geldiğinde gereklidir.
Endodonti Tedavisini Gerektiren Durumlar
Bunlar;
- Derin Çürükler: Bu çürüklerde, pulpa iltihaplanabilir ve bu durum endodonti tedavisini gerektirebilir.
- Diş Tramvaları: Dişe gelen bir darbe sonucu dişin pulpası zarar görebilir, iltihaplanabilir ve diş çürüğe endodonti tedavisi uygulanabilir.
- Çatlamış Dişler: Dişteki çatlaklar çatlakların arasına bakterilerin girmesiyle uzun süreli iltihaplanmaya neden olabilir ve endodonti tedavisine gerek duyulabilir.
- Tekrarlayan Diş Eti Hastalıkları: Diş etlerindeki hastalıklar, diş kökü etrafındaki dokuları etkileyebilir ve bu durumda endodonti tedavisine gerek duyulabilir.
- Dişin İç Yapısındaki Anormallikler: Doğuştan gelen, yapısal bozukluklara bağlı olarak endodonti tedavisine gerek duyulabilir.
- Dişin Doku Kaybı veya Açık Diş Cerrahisi: Büyük diş dolguları dişin pulpasına zarar verebilir ve bu durumda endodonti tedavisi uygulanmak istenebilir.
Bu durumlarda, diş hekiminin yaptığı klinik korelasyonla birlikte endodonti tedavisine gerek olup olmadığı belirlenir.
Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diş hekimi hastanın şikayetlerini değerlendirir ve dişin durumunu inceler. Hangi dişe tedavi uygulanacağı belirlenir ve planlanır.
- Lokal Anestezi: Diş hekimi tedavi sırasında tedavi bölgesine lokal anestezi uygular.
- Dişin İzolasyonu: Diş hekimi, kanal tedavi sırasında dişi kuru ve temiz tutmak istediği için kauçuk damlalık kullanabilir. Yani diş etrafındaki bakterilerin arınmasına yardımcı olur.
- Pulpa Temizleme: Dişin üzerinden veya yanından özel aletler kullanarak, pulpaya ulaşılır ve kök kanalları temizlenir.
- Şekillendirme Temizleme: Diş hekimi burada pulpa bölgesini tamamen temizleme ve şekillendirmeyi amaçlar.
- Dezenfeksiyon: Dişin iç kısmı solüsyon ve ilaçlarla temizlenir.
- Dolgu Malzemesi Uygulama: Temizlenen dişin iç boşluğu, özel bir dolgu malzemesi ile doldurulur.
- Geçici Kaplama: Tedaviden sonra dişe geçici bir kaplama uygulanır. Bu geçici dolgudur. Kalıcı dolgu yerleştirilene kadar koruma sağlar.
- Kalıcı Restorasyon: Bu aşamada kalıcı dolgu yada kuron yerleştirilerek tedavide dişin dayanıklılığını arttırmak amaçlanır.
Endodonti( Kanal) Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Endodonti tedavi süresi, birçok faktörden dolayı değişiklik gösterebilir.
Bu faktörler;
- Dişin Konumu: Dişin konumu tedaviyi karmaşıklaştırabilir. Özellikle arka dişler tedavi süresini uzatabilir.
- Enfeksiyon Şiddeti: Dişteki iltihap yoğunluğu tedavi süresini uzatabilir. Daha şiddetli durumlar daha çok dikkat gerektirebilir.
- Dişin Yapısı: Dişin yapısı, kök kanal hücresindeki karmaşıklık, tedavi süresini uzatabilir.
- Hastanın Genel Sağlığı: Özellikle, bağışıklık sistemi düşük olan hastalar dikkat gerektirir ve bu durum tedavi süresine etki edebilir.
- Kalıcı Restorasyon: Tedavinin tamamlanması için, dişe kalıcı bir dolgu yada kuron yerleştirilmesi gerekir.
Standart bir kanal tedavi süresi birkaç saattir. Fakat bu durum çene kemik yapısına , kişinin sağlığına ve tedavi planına göre değişiklik gösterebilir.
Kanal Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kanal tedavi sonrasında en az 2 saat sıcak ve soğuğa dikkat edilmeli, kök uçlarındaki hassasiyet göz önünde bulundurulmalıdır.
- Yapılan işlemin tam olarak yerine oturması 2-3 günü bulabilir.
- Bu sürede sakız , şeker gibi dişe yapışan ve sert yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Diş ve ağız temizliğine önem verilmeli ve yumuşak uçlu fırçalar kullanılmalıdır.
- Ağrı kesici kullanıldığı halde, geçmeyen ağrılar için hekime başvurulmalıdır.
- 24 saat sigara ve alkolden uzak durulmalıdır.
- Ağrıları azaltmak için günde 3 kez tuzlu su ile gargara yapılmalıdır.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Kanal Tedavisi Neden Yapılır?
Kanal tedavisi, kişinin dişini kurtarabilmek için başvurulan en son yollardan biridir. Dişlerin enfekte olup, diğer dişlerede zarar vermemesi için uygulan bir yöntemdir.
Kısacası bu yöntemin, yapılmasının asıl nedeni kişinin doğru bir tedaviyle dişini kaybetmeden yıllarca kendi dişlerini kullanmasını sağlamaktır.
Kanal Tedavisi Hangi Durumlarda Uygulanır?
Bu tedavi yöntemi, genellikle dişte çürük yada çatlaklar olduğunda uygulanır. Bunun yanı sıra ölü dişi kurtarmak ve kemik yapısını kurtarmak için gerekebilir.
Ayrıca hastanın kendini estetik, psikolojik ve sosyal açıdan kötü hissetmemesi içinde bu işleme başvurulabilir. Buradaki asıl amaç, ağız içinden kök ucuna madde geçişini engellemektir.
Kanal Tedavisi Sonrası Ağrı Olur Mu?
Her kanal tedavisinde ağrı görülebilir. Bu ağrılar işlemden önce, enfeksiyon varsa birkaç gün eğer, enfeksiyonel bir durum yoksa işlemin ertesi günü biter.
Fakat ağrı uzun süre geçmiyor veya şiddetleniyorsa burada bir problem var demektir ve ivedilikle bir hekime başvurmak gerekebilir.
Kanal Tedavisindeki Alternatifler Nelerdir?
Kanal tedavisinin birkaç altenatifi bulunmaktadir.
Bunlar;
- Köprü: Köprü dişler, eksik dişi desteklemek ve işlevselliği arttırmak için kullanılır.
- İmplant: Eksik olan birkaç dişin, işlev ve estetiğini yerine getirmek için uygulanan çene kemikleri içinde açılan yuvaya yerleştirilen genellikle, titanyum esaslı kök şeklindeki yapıdır.
- Çıkarilabilir diş protezi: Sabit protez için yeterli desteğin olmadığı, vakalarda hastanın kendisinin takıp çıkarabildiği hareketli diş protezleridir.
Kanal Tedavisini Önlemek için Önlemler
Bir dişin pulpasının iltihaplanması ve enfekte olmasını önlemenin en iyi yollarından biri, ağız ve diş hijyenine dikkat etmektir.
- Dişlerin günlük bakımının yerine getirilmesi
- Diş ipi kullanılması
- Gargara kullanılması
- Şekerli gıdalardan uzak durulması
Bu ve benzeri önlemler diş sağlığını koruduğu gibi diş kayıplarınıda önler ve dişlerin korunmasını sağlar.
Kanal Tedavisi Tekrar Yapılabilir Mi?
Bu tedavi tekrarlanabilen bir yöntemdir. Diş kanalları tekrar boşaltılıp, temizlenip doldurulabilir. İyi yapılmış bir kanal tedavi, ortalama yüzde 90 başarı oranı gösterir. Fakat kişi ağız ve diş bakımına önem vermezse bu durum tekrarlanabilir. Tedaviye yeniden ihtiyaç duyulabilir.
