Dişlerinizi bir kurtçuğun yemediğini, ağızlardaki bakterilerin karbonhidrat ile beslenerek ürettikleri asitlerin onları çürüttüğünü de yaklaşık olarak 2 asırdır bilmekteyiz. Bir dişin çürümesi için gereken şey, mikroorganizma, basit olan şekerlere indirgenmekte olan karbonhidratların herhangi birisi ve dişlerin çözülmesini sağlayacak kadar yeterli bir zaman olmaktadır. Bu durum da şu anlama geliyor; bu 3’ünden bir tanesi olmaz ise dişler çürümez. Bakteriler olmaz ise ne olursa olsun dişler çürüyemez, karbonhidratlar olmazsa da diş çürümez ve ikisi asit salgılayabilecek kadar bir arada durmazsa da dişler çürümeyecektir. Bunların sıfırlanması ise tabi ki mümkün değildir. Ancak karbonhidrat, zaman ve bakteri üçlüsünü de doğru bir yönde yönetebilirsek diş çürüklerinden de kurtulmamız mümkün olacaktır. Bunların içerisinden dişlerimizi çürütmekte olan bakterilerin besin kaynakları olan karbonhidratları da ele aldığımızda şu soruyu da sorabiliriz; biz beslenme düzenlemeleri ile ağız sağlığını nasıl koruruz? Sizlere tüm bu konuları açıklayacağız.
Her şeyden önce dişleri çürüten ve aynı zamanda da vücutların enerji kaynağı olan karbonhidratların neler olduğundan söz edelim. En çok bilinen karbonhidratlar ise beyaz ve kahverengi şekerlerdeki sakkaroz, meyvelerde bulunan früktoz, baldaki glikoz ve früktoz, sütlerde bulunan laktoz olmaktadır. Bu maddelerin yer aldığı bütün gıdalar, basit şekerleri ihtiva etmektedir. Bunların dışarısında da daha kompleks şekerler içermekte olan gıdalar ise; pirinç, ekmek, patates, kuru üzüm, buğday gevreği ve tahılı yiyecekler gibi besinlerde bulunmakta olan nişastalardır.
Nişasta ve şeker içermekte olan tüm bu gıdalar ağız içerisinde bakteriler tarafından hemen tüketilmeye başlanır ve böylelikle de asit ortamı oluşmaktadır. Örnek verecek olursak da; basit şeker içermekte olan bisküviler, şekerlemeler ve tatlılar, tatlı olan içecekler ve çikolata gibi gıdaların yanı sıra pilav, patates, meyve suyu, arpa, bulgur, yulaf, mısır ve kestane gibi gıdalar da kompleks şekerler içererek değişik bir düzeyde diş çürümesi sürecine katılmaktadırlar. Sütlerde bulunan proteinler, kalsiyum ve fosfatlar ağızda bulunan asitleri nötralize ettiğinden dolayı sütler, içerdikleri laktozlara rağmen dişlerin dostu olmaktadır.
Bu yüzden de diş çürüğünde beslenmenin önemi ise oldukça büyüktür.
Bir takım yiyeceklerde çürük oluşumlarını önlemekte olan maddeler bulunmaktadır. Örneğin; çikolatalardaki tanin, peynirlerdeki kazein peptitler, tahıllarda bulunan fitatlar, sütlerdeki protein, kalsiyum ve fosforlar gibidir. Bu maddeler ağızlardaki asitlikleri nötralize ederek de mine yüzeylerinin tamir süreçlerine de katkıda bulunmaktadırlar. Böylelikle de bakterilerin üreme süreçlerini de etkileyerek yardımcı olmaktadırlar. Çiğ havuç ve kereviz de şeker içermelerine rağmen lifli olmasından dolayı ve mekanik temizlemelere de imkan vermesi ile dişler için de oldukça faydalı olmaktadırlar. Yeşil çaylar gibi şeker ihtiva etmemekte olan bitkisel çaylar da ağız sağlığı bakımından oldukça faydalıdır. Peynirlerdeki protein sebebi ile yemeği peynir ile bitirmek de çürük mekanizmalarındaki dişlere yardımcı olmaktadır. Bunun yanı sıra aynı zamanda da C vitamini, ağız kokularına iyi gelmesi ile maydanoz, kuruyemiş, tere, balıklarda bulunan fosforlar, yoğurtlar, peynirlerin fosfat içermesi ile, yer fıstıklarının içermekte olduğu bir tür proteinle, bol su tüketimleri de dişler açısından oldukça faydalı olmaktadır.
Artık günümüzde evde yemek yeme alışkanlıklarının da giderek azalması, zaman azlıkları ile çabuk bulunan gıdalara yönelme sebepleri ile de genel sağlık olduğu kadar diş sağlığını da olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Bunlara rağmen sağlıklı bir beslenme arayışında olan insanlar için de aktarmış olduğumuz bilgilerin işe yarayacağını da düşünmekteyiz.